Bel fıtığı ameliyatı, omurga cerrahisinin en sık uygulanan işlemlerinden biridir. Ameliyatın amacı, sinir kökü üzerindeki baskıyı ortadan kaldırarak hastanın bacak ve bel ağrısını hafifletmektir. Günümüzde mikrocerrahi ve endoskopik yöntemler sayesinde hastalar kısa sürede normal yaşantılarına dönebilmektedir. Ancak bazı durumlarda ameliyat sonrası ağrıların tamamen geçmemesi ya da bir süre sonra yeniden ortaya çıkması mümkündür.
Bel Fıtığı Ameliyatı Neden Yapılır?
Bel fıtığı, omurlar arasında bulunan disk dokusunun dışa taşarak sinir köküne baskı yapması sonucu oluşur. Bu durum, bel ağrısı, bacakta uyuşma ve güçsüzlük gibi şikâyetlere yol açar. Fizik tedavi, ilaç ve istirahat gibi yöntemlerle rahatlama sağlanamayan hastalarda bel fıtığı ameliyatı uygulanır.
Ameliyatın temel hedefi:
- Sinir kökü üzerindeki basıyı kaldırmak,
- Ağrıyı azaltmak,
- Motor fonksiyon kaybını önlemektir.
Cerrahi başarı oranı oldukça yüksektir; hastaların yaklaşık %80-90’ında kalıcı rahatlama sağlanır. Ancak az da olsa bazı hastalarda ameliyat sonrası kalıcı veya tekrarlayan ağrı (radikülopati) gelişebilir.
Ameliyat Sonrası Ağrı Nedenleri
2019 yılında Rogerson ve arkadaşlarının (International Orthopaedics) derlediği bilimsel makaleye göre, bel fıtığı ameliyatı sonrası ağrının devam etmesinin başlıca nedenleri şunlardır:
- Tekrarlayan Disk Fıtığı (Re-herniasyon)
Ameliyattan aylar veya yıllar sonra, aynı seviyede yeniden fıtık gelişebilir. Bu durum genellikle genç, aktif bireylerde ve sigara içenlerde daha sık görülür.
Çalışmaya göre tekrarlayan fıtık oranı %5–20 arasında değişmektedir. Yeniden fıtık oluştuğunda ağrılar genellikle ilk dönemdekine benzer şekilde geri döner. Revizyon cerrahisiyle bu hastalarda genellikle başarılı sonuç alınabilir.
- Epidural Fibrozis (Skarlasma)
Ameliyat bölgesinde gelişen skar dokusu, sinir kökü çevresine yapışarak mekanik bir bası oluşturabilir. Bu durum, özellikle ameliyat sonrası ilk 6 ayda ağrıya neden olur.
MRG’de kontrast madde kullanılarak bu durum kolayca ayırt edilebilir. Epidural fibrozis genellikle cerrahi dışı yöntemlerle tedavi edilir; fizik tedavi, epidural steroid enjeksiyonu ve ilaç tedavisi bu hastalarda ilk basamaktır.
- Sinir Kökü Hassasiyeti ve İnflamasyon
Sinir dokusundaki biyokimyasal değişiklikler, mekanik bası ortadan kalksa bile ağrının sürmesine yol açabilir. Özellikle fosfolipaz A2 gibi enzimlerin yol açtığı sinir iltihabı, kronik ağrı gelişiminde önemli rol oynar.
Bu hastalarda cerrahi tekrar gerekli değildir; gabapentin veya pregabalin gibi nöropatik ağrı ilaçları etkilidir.
- Psikososyal Faktörler
Depresyon, anksiyete ve iş kazası geçmişi gibi faktörler, cerrahi sonuçları olumsuz etkileyebilir. Rogerson ve ark.’nın çalışmasında, psikolojik stres düzeyi yüksek olan hastalarda ameliyat sonrası ağrının daha uzun sürdüğü bildirilmiştir. Bu nedenle multidisipliner tedavi (fizik tedavi + psikoterapi + ağrı kontrolü) önerilmektedir.
Bel Fıtığı Ameliyatı Sonrası Takip ve Tedavi
Ameliyat sonrası ağrının sürmesi her zaman başarısız cerrahi anlamına gelmez.
- Erken dönemde: Dokunun iyileşmesi ve sinirlerin toparlanması birkaç hafta sürebilir.
- Orta dönemde: Egzersiz ve fizik tedavi, omurga kaslarını güçlendirerek yeniden fıtık oluşumunu önler.
- Geç dönemde: Ağrı devam ediyorsa kontrastlı MRG çekilmeli ve altta yatan neden belirlenmelidir.
Tedavi, altta yatan soruna göre planlanır. Cerrahi gerektirmeyen durumlarda konservatif yöntemler oldukça etkilidir.
Bel fıtığı ameliyatı, uygun hasta seçimi ve doğru teknikle yapıldığında son derece başarılı sonuçlar verir.
Ancak Rogerson ve ark. (2019) çalışmasının da gösterdiği gibi, tekrarlayan fıtık, skar dokusu veya sinir hassasiyeti gibi nedenlerle bazı hastalarda ağrı devam edebilir.
Erken tanı, düzenli takip ve bütüncül tedavi yaklaşımları sayesinde bu sorunların büyük kısmı kontrol altına alınabilir.
Bel fıtığı ameliyatı sonrası uzun süreli ağrınız varsa, panik yapmadan bir beyin ve sinir cerrahına başvurmanız doğru olacaktır. Uygun tedaviyle çoğu hasta yeniden ağrısız bir yaşama kavuşabilir.
KadınTR kadın haberleri, kadın sağlığı, magazin, moda, güzellik, cilt bakımı, teknoloji, çocuk sağlığı ve tüm Kadınlar ile ilgili haberleri araştıran, derleyen, onları özetleyerek size sunan bir website’sidir.
